class="p1">Ibid. 9: «Francorum viribus»; «sive enim Galli, sive Franci»; Ibid. 13: «in Nemauso, ubi Paulus cum Galliarum exercitu vel conventu Francorum se ad dimicandum contulerat»; etc.

807

Ibid. 24: «…multitudo Galliarum atque Francorum»; Ibid. 25: «Francorum tamen quique capti essent, digne tractari iubentur. Erant enim aliqui eorum nobilissimis parentibus geniti pro obsidibus dati; ceteri vero aliqui ex Francis, aliqui ex Saxonibus erant, quos omnnes in unum munificentia regali onustos post decimam ocatabam diem qua capti fuerant remittit ad propria, non debere dicens victorem inclementem victis existere».

808

Ibid. 9: «Neque enim cum feminis, sed cum viris nobis certandum est, quamquam notissimum maneat nec Francos Gothis aliquando posse resistere nec Gallos sine nostris aliquid virtutis magnae perficere».

809

См., например, упоминание о знамениях, предшествовавших провозглашению Вамбы королем готов (Jul. Hist. 2: «Adfuit enim in diebus nostris clarissimus Wamba princes, quem digne principari Dominus voluit, quem sacerdotalis unction declaravit, quem totius gentis et patriae communion elegit, quem populorum amabilitas exquisivit, qui ante regni fastigium multorum revelationibus celeberrime praedicitur regnaturus».)

810

См., например, об этом: Beltrán Torreira F.M. El concepto de barbarie en la Hispania visigoda // Los visigodos. Historia y civilización. Actas de la semana internacional de Estudios Visigóticos. Madrid, 1986. P. 53–61.

811

См.: LI. II. 1.5 (Rece.) [=Lex in conf. cone. Cone. Tolet. VIII (a. 653)]; II. 1.8 (Chind.); III.1.8 (Ant.); III.4.12 (Chind.); III.5.2 (Reccared.); III.6.2 (Chind.); IV.2.1 (Ant.); IV.2.2 (Ant.); IV.2.3 (Ant.; Erv); IV.2.4 (Ant.); IV.2.5 (Chind.); IV.2.6 (Rece.); IV.2.7 (Ant.; Erv.); IV.2.8 (Ant.); IV.2.9 (Chind.); IV.2.10 (Ant.); IV.2.12 (Ant.); IV.2.13 (Ant.; Erv.); IV.2.13 (Nov. ad Rece.); IV.2.14 (Ant.); IV.2.17 (Rece.); IV.2.18 (Chind.) (=IV.2.17 (Erv.)); IV.2.20 (Rece.); IV.3.3 (Ant.); IV.5.1 (Chind., Erv.); IV.5.3 (Chind.); IV.5.4 (Chind., Erv.); VI.5.14 (Rece., Erv.); VI.5.17 (Chind.); VII.2.19 (Ant.); VII.5.8 (Chind.).

812

См.: LI. IV.2.9 (Chind.) [ «Quod in omnem hereditatem femina accipi debeat»]: «Femina ad hereditatem patris aut matris, avorum vel avarum, tam paternorum quam maternarum, et ad hereditatem fratrum vel sororum sive ad has hereditates, que a patruo vel filio patrui, fratris etiam filio vel sororis relinquantur, equaliter cum fratribus veniant. Nam iustum omnino est, ut, quos propinquitas nature consociate, hereditatrie successionis ordo non dividat»; LI. IV.2.10 (Ant.) [Item, ut in omnem hereditatem femina accipi debeat; et quod, qui gradum alterum precedit, ille successionem vicinior capiat]: «Has hereditates, que a materno genere venientibus, sive avunculis sive consubrinis seu materteris, relincuntur, etiam femine cum illis, qui in uno propinquitatis gradu equales sunt, equaliter partiantur. Nam omnem hereditatem qui gradum alterum precedit obtineat».

813

Об этой рукописи подробнее см.: Gaudenzi A. Un antica compilazione di diritto Romano e Visigoto con alcuni frammenti delle leggi di Eurico. Bologna, 1886.

814

LI. V.1.2 (Ant.): «Consultissima regni nostri credimus provenire remedia, dum pro hutilitatibus (R3: hereditatibus) ecclesaiarum que debeant observari nostris inseri precipimus legibus».

815

Velâzquez Soriano J. Las pizarras visigodas: entre el latín y su disgregación. La lengua hablada en Hispania, siglos VI–VIII. Madrid, 2004. P. 194–196, 426–432.

816

Pizar. №. 29 [s. VI–VII, Navahombrela (prov. Salamanca)]: // [Dominus] pa<r>s ereditates meas et calicis mei: tu es qui [restituisti mici] // [ejreditatem mea. F[u]ni ceder(unt) mici in preclaras etenim ereditas // [m]ea praclara es[t m]ici. [B] e[n]edican D(omi)ne qu[i] mici tribuit intellectum] //». Cfr.: Psalm. 15 5–6: «Dominus pars hereditatis meae et calicis mei, tu es qui restitues hereditatem meam mihi, funes ceciderunt mihi in praeclaris etenim hereditas mea praeclara est mihi».

817

Pizar. № 128 [s. VI–VII, Pelayos (prov. Salamanca) (Cara anterior)]: «// [-]rum et d e t + amasione sicut Oreb [Zeb] // Zebe et Salmana qui dixserun[t] // ereditatem possideamus nobi<s> s(an)c(t)uariu[m Dei] //» Cfr.: Psalm. 82.12–13: «Et pone principes eorum sicut Oreb et Zeb et Zebee et Salmana, omnes principes eorum, qui dixerunt hereditate possideamus sanctuarium Dei».

818

Isid. Hisp. Etym. V.25: «Hereditas est res quae morte alicuius ad quempiam pervenit, vel legata testamento, vel possessione retenta. Dicta autem hereditas a rebus aditis, sive ab aere, quia qui possidet agrum et censum solvit; inde et res»; Ibid. V.9.1: «de legitimis hereditatibus»; Ibid. V.24.13: «Ius liberorum est coniugum sine liberis invicem pro loco pignorum hereditatis alterna conscriptio»; Ibid. V.24.15–16: «Cretio est certus dierum numerus, in quo institutus heres aut adit hereditatem, aut finito tempore cretionis excluditur…»; Ibid. V.25.7–9: «Intestata hereditast»; Ibid. IX.5.1: «…successio est hereditatis et generis». См. также: Isid. Hisp. Sent. 1.10.18.

819

Idem. De eccl. off. II. 1.2: «Proinde ergo clericos vocari aiunt, eo quod in sortem haereditatis Domini dentur, vel pro eo quod ipse Dominus sors eorum sit, sicut de eis scriptum est, loquente Domino: "Ego haereditas eorum" (Deut. 18.2). Unde oportet ut qui Deum haereditate possident absque ullo impedimento saeculi Deo servire studeant, et pauperes spiritu esse contendant, ut congrue illud Psalmistae dicere possint: «Dominus pars haereditatis meae» (Psal. 15.5). Cfr.: Deut. 18.2: "Dominus enim ipse est hereditas eorum sicut locutus est illis".

820

Idem. Etym. VII. 12.1: «Cleros et clericos hinc appellatos, quia Matthias sorte electus est, quem primum per Apostolos legimus ordinatum. KLEROS enim Graece sors vel hereditas dicitur»; Isid. Hisp. De eccl. off. II. 1.1: «Nam cleros sors interpretatur, unde et haereditas graece cleronomia appellatur, et haeres cleronomos».

821

О Тайоне Сарагосском подробнее см., например: Medieval Iberia… P. 770.

822

О творчестве Григория Великого см.: Markus R.A. Gregory the Great's Europe. // Transactions of the Royal Historical Society. 1981. Vol. 31. P. 21–36; Petersen J.M. «Homo omnino Latinus»? The Theological and Cultural Background of Pope Gregory the Great // Speculum. 1987. № 63/3. P. 529–551.

823

Taion. Sent. III.53: «Admonendi