in primo flore adulescentiae Wittericus sumpta tyrannide innocuum regno deiecit praecisaque dextra occidit anno aetatis XX, regni secundo».

783

Isid. Hisp. Hist. 58: «Wittericus… vir quidem strenuus in armorum arte, se tamen expers victoriae, namque adversus militem Romanum proelium saepe molitus nihil satis gloriae gessit praeter quo milites quosdam Sanontia per duces obtinuit»; Ibid. 59: «Gundemarus post Vittericum regnat annis II. hic Wascones una expeditione vastavit, alia militem Romanum obsedit, morte propria Toleto decessit».

784

Исидор дает пусть и краткую, но восторженную характеристику королю, который, возможно, являлся его учеником. См. Isid. Hist. 60: «…fuit autem eloquio nitidus, "sententia doctus", scienta litterarum "ex parte" inbutus».

785

Уже в начале жития король Теодорих характеризуется как человек, «известный своей тупостью», а его бабка как «неразлучная подруга злодеяний» (Sisebut. Vita Desid. 4: «…regnante simul scilicet Theodorico totius hominem stultitie dignum et fautricem pessimarum atrium malis amicissimam Brunigildem»).

786

Fredegar. 24: «Anno 8. regni Teuderici… Desiderium Viennensem episcopum deieciunt, instigante Aridio Lugdunensi episcopo et Brunechilde, et subrogatus est loco ipsius sacerdotale officio Domnolus; Desiderius vero in insula quaedam exilio retrudetur> (Cfr.: Sisebut Vita Desid. 4: «Quem statim homines punituri ab honore priuatum exilio a monasterium insula religarunt <…> Subrogatur ei pseudosacerdos Domnolus quidem nomine, seruus quidem diaboli, et quantum uir Dei crescebat uirtutibus copiosis, e contra actibus ille fedebatur nefandis»; etc).

787

Ibid. 32: «Eo anno Teudericus consilio Aridio episcopo Lugduninse perfedum utens et suasum avae suae Brunechilde sanctum Desiderium de exilium egressum lapidare praecipit. A cuius sepulcrum mirae virtutes a diae transitis sui Dominus integra adsiduaetate ostendere dignatur; per quo credendum est, pro hoc malum gestum regnum Theuderici et filiis suis fuisse distructum» (Cfr.: Sisebut Vita Desid. 16 [ «Desiderium moribus notris infestum et operibus inimicum lapidum ictibus uerberatum multoque genere penarum afflictum animaduerti complacuit» (приговор)], 18 (подробное описание казни).

788

Sisebut. Vita Desid. 19: «Cum Theudericus deserens Deum, immo derelictus a Deo precepto nuntio X de famulo exultaret, desinterico morbo correptus uitam fedissimam perdidit et amicam sibi mortem perpetuam acquisiuit». (Cfr.: Fredeg. IV. 39: «Ipso quoque anno… Theudericus Mettisprofluvium ventris moritur»).

789

Ibid. 8: «Proprium illi tamen inter nefanda scelera cupiditas opus et crimination fuit, que res ab necandum monstruosum opprobrium plebem maximam excitauit. Nam quodam in tempore, dum fautoris aspectibus sui Theuderici adstaret, tumultuari<o> interitu manu Burbundionum decipitur et frustratim cadauer trucidatum passim cruentumque relinquitur. Tali modo uitam animamque simul miser orrificam perdidit et infernalibus claustris se ipsum periturus ultroneus miscuit»; Ibid. 21: «De cuius interitu qua uulgata opinione comperimus dicere non pigebit. Est animal tortuosum immane magis obinens corpus, habens et naturaliter quosdam anfractus — summitas <sci>licet dorsi turgentior atque collectior celsiorem artubus reliquis obtinet locum, oneri satis abundeque apissimum — et in uehendis animalibus ceteris rebus prestantior. In huius centri fastigium uestibus detecta antefacta sustollitur coramque uultibus hostium ignominiose deducitur. Aliquandiu fedissimum expectantibus miraculum tribuit. <…>…dehinc sonipedium indomitorum artatur atque per inuia fragrosaque loca raptatur. Sic equis feruentibus corpus iam senio maceratum frustratim decerpitur ac diuaricata sparsim sine nomine membra cuentaque laxantur. Taliter terrena materie anima resoluta perpetuisque penis nec immerito relegata tenetur piceis arsura bullientibus undis». (Cfr.: Fredegar. IV.42: «Chlotarius, cum Brunechildis suum presentatur conspectum, et odium contra ipsam nimium haberit, reportans ei, eo quo dece reges Francorum per ipsam interfecti fuissent, — id est Sigybertus et Meroeus et genitor suos Chilpericus, Theudebertus et filius suos Chlotarius, item Meroeus, filius Chlothariae, Theudericus et eiusdem filiae tres, qui a presens estincti fuerant — per triduo eam diversis tormentis adfectam, iobetque eam prius camillum per omne exercito sedentem perducere, post haec comam capitis, unum pedem et brachium a veciosimum aequum caudam legare; ibique calcibus et velocitate cursus membratim disrumpetur»).

790

См., например: Campos J. Introducción // Juan de Biclaro, obispo de Gerona: Su vida y su obra / Introd., texto crit., corn, por J. Campos. Madrid, 1960. P. 15–42.

791

О месте Иоанна Бикларского в историографии Вестготского королевства и особенностях его сочинения см.: Campos J. Op. cit. P. 43–68; Hillgarth J.N. Historiograhpy in Visigothic Spain // Settimane di studio del centro iatliano sull'Alto Medioevo. XVII (primo): La Storiografia altomedievale. Spoleto, 1970. P. 266–272; Galán Sánchez P.J. El género historiográfico de la chronica. Las crónicas hispanas de época visigótica. Cáceres, 1994. P. 87–172.

792

loh. Biel. 80: «…Liuuigildus germanus Liuuani regis superstite fratre, in regnum citerioris Hispaniae constituitur». Cfr.: Isid. Hisp. Hist. 48: «Aera DCV (var.: DCVIII), anno II imperii Iustini minoris post Athanagildum Livva Narbonae Gothis (regno) praeficitur regnans annis tribus, qui secundo anno postquam adeptus est principatum, Levvigidum fratrem (suum) non solum successorem, se et participem regni sibi constituit Spaniaeque administrationi praefecit, ipse (autem) Galliae regno contentus (est). sicque regnum duos capuit, dum nulla potestas patiens consortis sit».

793

Ibid. 87–88: «His diebus Liuua rex vitae finem accepit et Hispania omnis Galliaque Narbonensis in regno et potestate Liuuigildi concurrit».

794

Ibid. 255–263: «Franci Galliam Narbonensem occupare cupientes cum exercitu ingressi, in quorum congressionem Leouegildus Reccaredum filium obviam mittens et francorum est ab eo repulsus exercitus et provincia Galliae ab eorum est infestatione liberata, castra vero duo cum nimia hominum multitudine unum pace, alteram bello occupat, castrum vero qui Ugerno vocatur tutissimus valde in ripa Rhodani fluminis ponitur, quo Reccaredus rex fortissimo pugna agressus obtinuit et victor a patrem patriamque redit».

795

Ibid. 294–296: «Desiderius francorum dux, gothis sastis infestus a ducibus Reccaredi regis superatur et caesa francorum multitudine in campo moritur».

796

Greg. Turón. Hist. VIII. 45: «Cum autem legati de Hispaniis crebro a regem Gunthchramnum venerint et nullius pacis gratiam obtenere potuissent, se magis inimicitia pullularet, rex Gunthchramnus Albigensim urbem nepote suo Childebertho reddedit. Quo cernens Desiderius dux, qui maxime