Содержание надписей приводится по: Łepkowski J. Broń sieczna w ogуle i w Polsce uważana archeologicznie. Krakуw, 1857. S. 42, 43.

110

В оригинале: «[…] Summae est ille nec fucatae pietatis, vexillo suo B. Virginem depictam habet. Nihil nisi infidelium populorum profligationem respirat, quibuscum saepe manum conseruit fuitque […]» (Оригинальный текст и перевод приводится по: Ogier Ch. Karola Ogiera dziennik podróży do Polski 1635–1636. Cz. 1 / tłum. E. Jędrkiewicz; wst. i objaśn. W. Czapliński. Gdańsk, 1950. Cz. 1. S. 278, 279).

111

Marchocki M. Ś. Historia moskiewskiej wojny prawdziwa // Moskwa w rękach Polakуw. Pamiętniki dowуdcуw i oficerуw garnizonu polskiego w Moskwie w latach 1610–1612 / oprac.: M. Kubala, T. Ściężor. Kryspinуw, 1995. S. 99.

112

Poczobut Odlanicki J. W. Pamiętnik. S. 117.

113

Ibid. S. 249.

114

Jan Chryzostom Pasek: Pamiętniki. S. 13, 14.

115

Ibid. S. 15.

116

Kochowski W. Lata potopu 1655–1657 / oprac. L. Kukulski. Warszawa, 1966. S. 169; см.: Kochowski W. Postrzał w gnieźnieńskiej potrzebie, w: Wespazjan Kochowski. Poezje wybrane / oprac. P. Borek. Krakуw, 2003. S. 53.

117

Такую историю пережил Адам Стшалковский в битве под Чудновым (Łaziński A. Cuda i łaski zdziałane za przyczyną Najśw. Maryi Panny Częstochowskiej. Częstochowa, 1938. S. 125).

118

Это история Адама Крыцкого, секретаря короля Сигизмунда III Ваза (Łaziński A. Cuda i łaski. S. 100,101).

119

Это пережил Адам Твожевский в битве под городом Познань в 1704 году (Łaziński A. Cuda i łaski. S. 126).

120

Birkowski F. Kazanie Obozowe o Bogarodzicy. K. 3v.

121

Starowolski Sz. Prawy rycerz. S. 35.

122

Testamenty szlachty krakowskiej XVII–XVIII w. Wybуr tekstуw źrуdłowych z lat 1650–1799 / oprac. A. Falniowska-Gradowska. Krakуw, 1997. S. 20.

123

Jan Cedrowski do Bogusława Radziwiłła z Otrubka, 10 IV 1663. Цит. по: Nagielski M. Chorągwie husarskie Aleksandra Hilarego Połubińskiego i krуla Jana Kazimierza w latach 1648–1666 // Acta Baltico-Slavica. 1983. T. 15. S. 115, 116.

124

Trawicka Z. Jakub Sobieski 1591–1646. Studium z dziejуw warstwy magnackiej w Polsce doby Wazуw. Krakуw, 2007. S. 13–20.

125

Обстоятельства, при которых Марек Собеский стал католиком шесть лет спустя, описал Клаудио Рангони (Rangoni C. Relacja o Krуlestwie Polskim z 1604 roku / tłum. K. W. Kielesiński, W. Kazimierski; oprac. i wyd. J. Byliński i W. Kaczorowski. Opole, 2013. S. 144).

126

Augustyniak U. W służbie hetmana. S. 64.

127

Русское (русинское. – Ред.) воеводство Польского королевства – это территория на запад от Волыни и Подолии и на восток от Краковского, Сандомирского и Люблинского воеводств. В XVI–XVIII веках самым крупным городом там был Львов.

128

В оригинале: «Nullibi certe gentium homines magis ad speciem robustos ac fortes invenias, nam ore ipso ac incessu terrorem incutiunt. Caeterum universi illi a Moschis ac Turcis horrendas visu cicatrices in capite ferunt, quod quidem rasum est, ideoque vulnera conspicua sunt» (Оригинальный текст и перевод из: Ogier Ch. Karola Ogiera dziennik. Cz. 1. S. 144–147).

129

Ibid. S. 175.

130

В оригинале: «Investigabam oculis, ubinam domini essent, nam qui ipsi equites sunt, equisones ego esse putabam, adeo misera tenuique veste sunt» (Оригинальный текст и перевод из: Ogier Ch. Karola Ogiera dziennik. Cz. 1. S. 174, 175).

131

В оригинале: «Nam Hussariorum cohors, e Castris nobis obuia fuit, quo spectaculo nihil vidi vnquam iucundius» (Оригинальный текст и перевод из: Ogier Ch. Karola Ogiera dziennik. Cz. 1. S. 170, 171).

132

В оригинале: «Ea die innumeri Poloni, hussari praesertim, cum generosis equis ac praeclaris ornamentis Stumsdorffium venerunt, ut splendorem suum Suecis exhiberent» (Оригинальный текст и перевод из: Ogier Ch. Karola Ogiera dziennik. Cz. 1. S. 204, 205).

133

Dalerac F. P. Historya woyny wiedeńskiej. B. Oss., rps. 1993/I. K. 15r.

134

Dyamentowski W. Dyaryusz // Polska a Moskwa w pierwszej połowie wieku XVII. Zbiуr materyałów do historyi stosunkуw polsko-rossyjskich za Zygmunta III / oprac. A. Hirschberg. Lwуw, 1901. S. 105.

135

Kochowski W. Wespasiana z Kochowa Kochowskiego Nieproznviące Proznowanie Oyczystym Rymem Na Lyrica y Epigrammata Polskie rozdzielone y wydane W Krakowie W Drukarni, y Sumptem Woyciecha Goreckiego, Sław: Akad: Krak: Typographa. R. P. 1674 dnia 6. Octobra. Krakуw, 1674. S. 50, 51.

136

Kochowski W. Wespasiana z Kochowa Kochowskiego Nieproznviące Proznowanie Oyczystym Rymem Na Lyrica y Epigrammata Polskie rozdzielone y wydane W Krakowie W Drukarni, y Sumptem Woyciecha Goreckiego, Sław: Akad: Krak: Typographa. R. P. 1674 dnia 6. Octobra. Krakуw, 1674. S. 51, 52.

137

Linde S. B. Słownik języka polskiego. Cz. III. Warszawa, 1812. S. 564; см.: Werdum U. Dziennik podróży. S. 70.

138

Niemcewicz J. U. Dzieje panowania Zygmunta III. T. 1. Wrocław, 1836. S. 331.

139

В Речи Посполитой Карл IX не признавался королем Швеции. Для поляков и литовцев князь Карл был только узурпатором на троне Сигизмунда III Ваза. Поэтому, находясь в руках шведов, Краевский, обращаясь к Карлу «светлейший князь», рисковал жизнью.

140

Ibid. S. 332.

141

Лист пшиповедны (польск. list przypowiedni) – письмо, высылаемое ротмистру, который должен был сформировать отряд. В этом письме были определены правила, на основании которых отряд должен был быть создан. В