Nemnich, Original-Beiträge, I, 90.

605

Bieleman, Geschiedenis landbouw, 65, Van der Woude (ed.), ‘Goldberg-enquête’, 145, 170, Hall, Observations, 28.

606

The entire process is described in Hall, Observations, 18 – 61.

607

Lootsma, ‘Zeildoekweverij’, Van der Woude, Noorderkwartier, 484 – 486.

608

Westera, ‘Maatschappelijk vermogen’, 131 – 142, Hovy, Propositie, 506 – 507.

609

Hovy, Propositie, 506 – 507, Lootsma, ‘Zeildoekweverij’, 169 – 171.

610

Kamermans, Materiële cultuur, 24.

611

Van der Woude (ed.), ‘Goldberg-enquête’, 138, 145, 170.

612

Doorman (ed.), Octrooien, 47, idem, Techniek en octrooiwezen, 59, Boorsma, Duizend Zaanse molens, 38.

613

GA Zaanstad NA 5777 A f. 37 contract 20 October 1693.

614

Van der Woude, Noorderkwartier, 320, Hart, Geschrft, 52.

615

Paping, ‘Industriele windmolens’, 75.

616

Boorsma, Duizend Zaanse molens, 39 – 40, Visser, Zwaaiende wieken, 99 – 100. Hart, Geschrift, 52.

617

Honig, ‘Molens Amsterdam’, 93 – 95.

618

Nationaal Archief, Collectie Fagel nr. 175 петиция от изготовителей круп в Штатах Голландии, 1687, Cau (ed.), Groot placaet boeck, IV, 724 – 725 placaet verbiedende dat niemand sal mogen maecken ofte malen eenige gepelde gerst to eenige soorte van gort of grutten 20 June 1687.

619

Bernet Kempers, Grutterij, 20, Honig, ‘Molens Amsterdam’, 94, Visser, Zwaaiende wieken, 28 – 29.

620

Об отсутствии изменений в технологии дубления от Средних веков до XIX в. см. также: De Baar, ‘Leerlooien’.

621

Kaptein and Schotsman, ‘Alkmaar als bakermat’, 184 – 185.

622

Hart, Geschrit en getal, 26, Nationaal Archief, Collectie Goldberg 45, ‘Lijste der Fabriquen…’, Van der Woude, Noorderkwartier, 320.

623

Doorman (ed.), Octrooien, 91 G 14 patent 26 May 1592, Honig, ‘Molens van Amsterdam’, 106 – 108, Hart, Geschrit en getal, 27.

624

Buis, Historia forestis, II, 487 – 488, 505, 509.

625

Lesger, ‘Nederlandse houthandel’, 107 – 114, Van Prooije, ‘Invoer’, 35 – 43, 68 – 69, De Vries and Van der Woude, First modern economy, 423 – 427.

626

Lesger, ‘Nederlandse houthandel’, 114 – 119, Buis, Historia forestis, II, 475 – 485, De Vries and Van der Woude, First modern economy, 423, 426.

627

Lesger, ‘Nederlandse houthandel’, 137 note 47, De Vries and Van der Woude, First modern economy, 426.

628

Следует отметить, что производство красителя из красного дерева механизировалось медленнее, чем лесопильное производство. Хотя первая ветромеханическая установка для обработки красильного дерева была построена в Амстердаме еще в 1580-х гг., а за пределами Амстердама переработка красильного дерева стала расти с 1640-х гг., значительную часть сырья крошили вручную вплоть до XVIII в. Сдерживающим фактором стала предоставленная амстердамской тюрьме (rasphuis) в 1602 г. монополия на производство крошки на территории Голландии. Hart, Geschrift en getal, 109 – 111, Spierenburg, ‘Prisons and the dye trade’.

629

Doorman, ‘Cornelis Cornelisz. van Uitgeest’, Rutten, ‘Nuttelycke vindinge’, Van Prooije, ‘Verspreiding van houtzaagmolens’, 33 – 35, Groot, ‘Cornelis Cornelisz. van Uitgeest’, 13 – 16, Boorsma, Duizend faanse molens, 33 – 38, Visser, Zwaaiende wieken, 81 – 86, Kingma, ‘Wereld van hout’, 70 – 76, 81, Hills, Power from wind, 166 – 169.

630

Honig, ’Molens van Amsterdam’, 97 – 99, Bonke, ‘Van Amsterdam tot Japara’, 157 – 159.

631

Van Prooije, ‘Verspreiding houtzaagmolens’, 36 – 39, Nationaal Archief, Collectie Goldberg 45, Wintle (ed.), ‘Economie Zeeland’, 110.

632

Dobbelaar, Branderijen, 19 – 58.

633

Dobbelaar, Branderijen, 104 – 105, 233, Visser, Verkeersindustriën, 93, De Vries and Van der Woude, First modern economy, 498.

634

Cau (ed.), Groot Placaetboek, IX, 1345 – 1346 Placaat van de Staaten Generaal tegen het buiten ’s Lands vervoeren van Keetels etc. tot Branderijen behoorende 31 January 1776.

635

Dobbelaar, Branderijen, chapters 3 and 4.

636

Dobbelaar, Branderijen, 135, 137, 181, 187, 202 – 203, 207 – 208.

637

Dobbelaar, Branderijen, 223 – 226, 233, Visser, Verkeersindustriën, 94, 96 – 97, 117, Ormrod, Rise commercial empires, 222 – 234.

638

Dobbelaar, Branderijen, 169 – 210. Visser, Verkeersindustrieën, 98 – 120.

639

Dobbelaar, Branderijen, 220 – 222.

640

Dobbelaar, Branderijen, 14 – 15, 23, 265 – 266.

641

Van Dillen (ed.), Bronnen, III, 484 no. 931 inventory of distillery 30 March 1647.

642

Woordenboek Nederlandsche Taal, VII vol. 1, 250.

643

Dobbelaar, Branderijen, 220, 291 – 292, Visser, Verkeersindustrieën, 106 – 107.

644

Dobbelaar, Branderijen, 222 note 1, 228 – 229, Nieuwe Nederlandsche Jaerboeken, XII, eerste stuk (1777) 775 – 781.

645

Visser, Verkeersindustrieën, 121 – 123, Birmingham Reference Library, Boulton & Watt Papers, Box 36 nr. 18 Van Liender to Watt 5 November 1797 and 7 January 1798, copy letter Boulton & Watt to Van Liender 16 November 1797.

646

Reesse, Suikerhandel, I, 30 – 32, 60 – 61, 107 – 110, Novacky, ‘On trade’, 464 – 470, Poelwijk, ‘In dienste vant suyckerbacken’, 29 – 35, De Vries and Van der Woude, First modern economy, 326 – 327.

647

Reesse, Suikerhandel, I, 106 – 109, Novaky, ‘On trade’, 482.

648

Reesse, Suikerhandel, I, 140 – 141,