quas in tua ditione concessit divina potestas, variis exorna muneribus, sacerdotes earum et clerum decenter honorifica, viduarum et pauperum memor esto, iustitiae rigorem cum misericordiae tranquilitate subditis exhibe. Humilitatis mansuetudinem, misericordiae decora retine, omnibus modis quibus vales, Deo adhere, quatinus de hac transitoria et inani gloria ad illam pervenias, quae est sine fine continua. Ego autem memor beneficiorum, quae in me tua benivolentia contulit, omni conamine secundum Deum servitium meum tuae dignitati impendere, si preceperis, non gravabor” (Briefsammlungen der Zeit Heinrichs IV / Ed. C. Erdmann, N. Fickermann // MGH Die Briefe der Deutschen Kaiserzeit 5. Weimar, 1950. S. 15–16).

215

Bernardi Claraevalensis De Laude Novae Militiae ad milites templi / PL 182. Coll. 921–940.

216

Ibid.

217

Guilhem de Peiteus Vers // Les troubadours / ed. par R. Nelli et R. Lavaud, Paris, 2000. Vol. II. Le trésor poétique de l’Occitanie. P. 528.

218

Ambroise L’Estoire de la guerre sainte / ed. par. G. Paris. Paris, 1894. P. 15.

219

Briefsammlungen der Zeit Heinrichs IV… S. 17.

220

“…frater A. peccator monachus et Luccensis qualiscumque episcopus” (Ibid. S. 50).

221

“Ecce enim Christus solus in campo est, iterum cum psalmista clamat: periit fuga a me et non est qui requirat animam meam; non est iam qui facit bonum, non est usque ad unum. Querunt iterum Iesum, non ut habeant, sed ut perdant. Sed ipse per eundem clamat: confundantur et revertantur omnes, qui querunt animam meam ” (Ibid. S. 50–51).

222

“Nonne tibi videntur Christum crucifigere et contemptui habere, qui hereditatem eius, vineam Domini Sabaoth, universalem videlicet Petri ecclesiam, conculcantes adversus ipsum apostolorum principem novo et inaudito blasphemiae genere insurgunt et illius honorem, cui potestas in celo et in terra data est, imminuere contendunt, cum ipsi ad passionem exhortans ipsa veritas dixerit: Vado Romam iterum cricifigi?” (Ibid. S. 51).

223

“cricifigunt iterum Filium Dei… sicut ipse beato Petro dixit: Vado iterum Romam crucifigi” et supra “Nonne tibi videntur… colligere concilium, ut Christum morti tradant” (Pauli Bernriedensis Vita Gregorii VII / PL 148, Coll. 96; Briefsammlungen der Zeit Heinrichs IV… S. 51, n. 2; Passio Petri et Pauli, coll. 61 // Acta apostolorum apocrypha I, 171).

224

“Salutat te domna M. In caritate non ficta. Cuius erga te caritatis sinceritas propter fidei constantiam magis magisque exuberat, et ut perseveres usque in finem, suppliciter exorat. – Qui enim perseveraverit usque in finem, hic salvus erit” (Briefsammlungen der Zeit Heinrichs IV… S. 51).

225

Fornassari G. S. Anselmo e il problema della “caritas”… P. 309; Mercati A. Saggi di storia e letteratura, I, Roma. 1951. P. 379–402.

226

Hugonis Flaviniensis Chronicon / PL 154. Coll. 317–318.

227

Fornassari G. S. Anselmo e il problema della “caritas”… P. 309.

228

“Credidi domni abbatis et sanctae congregationis Casae Dei necnon venerabilis patris nostri H. Lugdunensis archiepiscopi obedientiam cum benedictione apostolica beatissimi patris nostri G. omnibus iniquitatibus maiorem esse, et non solum ad detergendam omnem maculam iniquarum cogitationum, Verum etiam ad promerendam requiem aeternam posse sufficere, nisi tu non credendo indignum efficeres, et gratiam Dei in vacuum reciperes. Omne enim, quod non est ex fide, peccatum est…” (Hugonis Flaviniensis Chronicon / PL 154. Coll. 317).

229

“melius nobis visum, est ut cursum suum peragat bonae intentionis tuae fluvius, quam contra impetum currens perpetua ariditate dampnetur. Tolerabilius est enim, ut tu solus pereas, quam tecum pariter sicut hactenus omnes tibi commissos in discrimen adducas. Sed tamen confidimus, quia tribuet tibi Dominus secundum cor tuum, quem non invenit idoneum ad regimen aliorum secundum cor suum. Si itaque alia via plus tibi placet, nostra licentia depone sarcinam, quam imposuit tibi sola sine caritate necessitas, et sanctis orationibus tuis adiuva me in alia navi laborantem” (Hugonis Flaviniensis Chronicon / PL 154. Coll. 318).

230

Fornassari G. S. Anselmo e il problema della “caritas”… P. 310.

231

Ibid. P. 312.

232

Wilmart A. Cinq textes de prière composés par Anselme de Lucques pour la comptesse Mathilde // Revue d’ascétique et mystique, 1938. № 19. P. 49–72.

233

Cantelli S. Le preghiere a Maria di Anselmo da Lucca / Sant’Anselmo, Mantova e la lotta per le investiture… P. 291–299.

234

Ibid. P. 293.

235

Ibid. P. 292.

236

“Domine Iesu Christe, rex regum, iuste iudex, pastor bone, pater piissime, rector misericordissime clementissime medice, omnipotens tremende adorande, omnium creator, paciens et dissimulans peccata nostra propter penitentiam… iam non sum digna, domine, invocare nomen sanctum tuum nec ad celum levare captivos oculos, quia prostitui templum sanctum tuum, corrupi ymaginem tuam… ” (Wilmart A. Cinq textes de prière… P. 49–50).

237

“Iuste iudex Iesu Christe, Rex regum et domine…” (Berengarii); “Omnipotens, adorande, colende, tremende, benedico te…” (Agnetis antiphona) (Ibid. P. 49).

238

“O pia domina mea, domini mei mater intacta, nescio qua fronte tue intercessionis auxilium invocare presumam… Maris – inquid, en Filius tuus, apostole, ecce mater tua – ut tanto pietatis affectu pro omnibus recte credentibus mater gloriosa intercederet, et adoptatos in filios, redemptos captivos, singulari patrocinio custodiret…” (Ibid. P. 51, 53).

239

“Credo enim et confiteor hanc sacratissimam hostiam vivifice carnis tue naturam habere et gloriam quam in utero Virginis matris de carne eiusdem, [tu Christe] unigenite Patris [unisti tibi, quam in unitate persone] secundum spiritum sanctificationis formasti et assumpsisti… Scio enim, Domine Ihesu Christe, quod tu, in celo existens,