Онлайн
библиотека книг
Книги онлайн » Разная литература » Короли и ведьмы. Колдовство в политической культуре Западной Европы XII–XVII вв. - Ольга Игоревна Тогоева

Шрифт:

-
+

Закладка:

Сделать
1 ... 103 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 147
Перейти на страницу:
id="id1045">

517

"Ac hominem creavit libero arbitrio praeditum, ut facultate polleret inclinandi ad agenda, quae ei placeret" (Ibid. Col. 447).

518

«Когда же окончится тысяча лет, сатана будет освобожден из темницы своей и выйдет обольщать народы, находящиеся на четырех углах земли, Гога и Магога, и собирать их на брань; число их — как песок морской» (Откр. 20: 7).

519

Майзульс М.Р. Между Христом и Антихристом. «Поклонение волхвов» Иеронима Босха. М., 2021. С. 36–41; Он же. Воображаемый враг. Иноверцы в средневековой иконографии. М., 2022. С. 9–24, 159–163.

520

"Quas etiam mystice appellamus civitates duas, hoc est duas societates hominem: quarum est una quae praedestinata est in aeternum regnare cum Deo; altera, aeternum supplicium subire cum diabolo" (Augustinus. De civitate Dei. Col. 437).

521

О дьяволе как постоянном сопернике Бога см. прежде всего: Махов А.Е. Дьявол — imitator или aemulator Бога? // Одиссей. Человек в истории — 2014. М., 2016. С. 225–238.

522

"Ас similiter duo reges constituti sunt, quorum alter praesenti ac temporaneo mundo regnare et pernicie malorum gaudere lege tenetur; alter autem, rex et ipse, futuri quidem aevi, universam diligit naturam humanam" (S. Clementis I Homiliae viginti. Col. 450).

523

"Quem vero rectorem habent iniqui, nisi diabolum? Cum et fideles non habeant nisi Christum" (S. Prosperi Aquitani Expositio Psalmorum // PL. T. 51. Col. 277–426).

524

Как дьявола-правителя (princeps) над его подданными-демонами, восседающим на престоле (solium), описывал Нечистого, к примеру, Иоанн Кассиан (ок. 360 — ок. 435): "Cumque finita solemnitate refecturus lassum corpus paululum resedisset, repente coepit catervas daemonum undique confluentium innumerabiles intueri, quae infinita constipatione atque ordine longissimo procedentes, aliae praeibant principem suum, aliae sequebantur. Qui tandem aliquando et magnitudine procerior cunctis, et aspectu terribilior, advenit, ac posito solio cum in tribunali quodam sublimissimo consedisset" (Joannis Cassiani Vigintiquatuor collationes // PL. T. 49. Col. 477–1328, Col. 748).

525

Согласно Сульпицию Северу (363–410/429), представ именно в таком образе, дьявол искушал св. Мартина Турского: Сульпиций Север. Житие святого Мартина, епископа и исповедника // Сульпиций Север. Сочинения / Пер. А.И. Донченко. М., 1999. С. 91–115. См. также: Махов А.Е. Указ. соч. С. 232–233.

526

"Elenim sicut sancti membra sunt Christi, ita impii membra sunt diaboli" (Sancti Ambrosii Mediolanensis Enarrationes in psalmos duodecim // PL. T. 14. Col. 921–1180). Перевод А.Е. Махова: Махов А.Е. Hostis antiquus. Категории и образы средневековой христианской демонологии. М., 2006. С. 360.

527

"Haereticus enim separatur a Deo vivo et vero, et conjungitur diabolo et angelis ejus" (Vitae patrum sive Historiae eremiticae libri decem // PL. T. 73. Col. 752). Перевод А.Е. Махова: Махов А.Е. Hostis antiquus. С. 360. Подробнее о еретиках — подданных дьявола см.: Sullivan К. The Inner Lives of Medieval Inquisitors. Chicago, 2011. P. 8–9, 40–41, 86–89, 108–109, 121–122; Aux marges de l'hérésie. Inventions, formes et usages polémiques de l'accusation d'hérésie au Moyen Age / Sous la dir. de F. Mercier et I. Rosé. Rennes, 2017; Майзульс M.P. Воображаемый враг; Зеленина Г.С. Огненный враг марранов. Жизнь и смерть под надзором инквизиции. М.; СПб., 2018. С. 43–92, 275–305, 347–365.

528

Определение «секта» применительно к женщинам и мужчинам, склонным к колдовству и иным магическим практикам, возникло уже в «Декрете» Грациана 1140 г.: "Episcopi, eorumque ministri omnibus viribus elaborare studeant, ut perniciosam et a zabulo inventam sortilegam et magicam artem ex parrochiis suis penitus eradicent, et si aliquem virum aut mulierem huiuscemodi sceleris sectatorem inveniunt, turpiter dehonestatum de parrochiis suis eiciant" (Decretum magistri Gratiani. Col. 1030). О различиях между еретическими и ведовскими сектами, проявившихся уже в первых демонологических сочинениях и в материалах судебных процессов, см.: Sullivan К. Op. cit. Р. 171, 182–183, 187, 254; Тогоева О.И. Еретичка, ставшая святой. С. 92–112.

529

"…credunt se et profitentur nocturnis horis cum Diana paganorum dea et innumera multitudine mulierum equitare super quasdam bestias" (Reginonis abbatis Prumiensis Libri duo. S. 355). Подробнее см. выше: Глава I.

530

"Nam innumera multitudo, hac falsa opinione decepta, haec vera esse credit, et credendo a recta fide deviat, et in errore paganorum volvitur, cum aliquid divinitatis aut nominis extra unum Deum esse arbitratur. Sed diabolus transformat se in diversarum personarum species atque similitudines, et mentem, quam captivam tenet, in somnis deludens" (Burchardus Wortatiensis. Op. cit. Col. 963).

531

Sullivan K. Op. cit. P. 86–87, 198.

532

"Et cum quereret ab uno illorum qui essent, respondit quod essent de familia regis Arturi, ad cujus curiam propinquam venirent, ut ibi bene sibi esset. Et visum fuit dicto rustico quod sequeretur eos, et quod intraret in maxima et nobilissima palacia, et [videret] milites et dominas ludentes et choreizantes, comedentes et bibentes nobilia fercula" (Anecdotes historiques, légendes et apologues tirés du recueil inédit d'Etienne de Bourbon / Publ. par A. Lecoy de la Marche. P., 1877. P. 321).

533

"Quedam mulier, capta in quibusdam maleficiis, accusavit plures et illos qui capti detinebantur, dicens cum lacrimis quod magistram quandam [habuerat] que eam frequenter duxerat ad quemdam locum subterraneum, ubi conveniebat multitudo hominum et mulierum cum luminibus torticiorum et candelarum, circumdantes quamdam cufam plenam aqua que erat in medio, in cujus medio erat hasta affixa; et magister eorum adjurabat Luciferum per barbam suam et per potenciam quod veniret ad eos, et per multa alia" (Ibid. P. 322–323).

534

"Unde etiam imagines quas astronomicas vocant, ex operatione daemonum habent effectum. Cuius signum est quod neccesse est eis inscribi quosdam characteres, qui naturaliter ad nihil operantur: non enim est figura actionis naturalis principium. Sed in hoc distant astronomicae imagines a nigromanticis, quod in nigromanticis fiunt expressae invocationes et praestigia quaedam,

1 ... 103 104 105 106 107 108 109 110 111 ... 147
Перейти на страницу: